Aktualności

Z dniem 1 stycznia 2024 r. nastąpi przebudowa dotychczasowego systemu świadczeń dla osób niepełnosprawnych oraz ich opiekunów, zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429), poprzez:

• wprowadzenie do systemu prawnego nowego świadczenia – świadczenia wspierającego kierowanego bezpośrednio do osoby niepełnosprawnej w wieku od ukończenia 18 roku życia,
• zmiany w warunkach przyznawania funkcjonującego obecnie świadczenia pielęgnacyjnego,
• likwidację specjalnego zasiłku opiekuńczego.
  
   

1. Świadczenie wspierające

Ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadza nowy rodzaj świadczenia, tj. świadczenie wspierające, które będzie skierowane bezpośrednio do osób niepełnosprawnych. Uprawnionymi do świadczenia wspierającego będą osoby niepełnosprawne, które ukończyły 18 rok życia i uzyskają decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia – na poziomie od 70 do 100 punktów. Zależnie od wskazanych w decyzji punktów świadczeniobiorca będzie uprawniony do różnej wysokości świadczeń od 40% wysokości renty socjalnej do maksymalnej wysokości – 220% renty socjalnej.

Decydując się na złożenie wniosku o świadczenie wspierające i rezygnację ze świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego, należy pamiętać, że:

• od 1 stycznia 2024 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób niepełnosprawnych z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 87 do 100 pkt,
• od 1 stycznia 2025 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób niepełnosprawnych z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 78 do 86 pkt,
• od 1 stycznia 2026 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób niepełnosprawnych z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 70 do 77 pkt.

Przyznawanie i wypłacanie świadczenia wspierającego nastąpi na wniosek osoby niepełnosprawnej lub jej przedstawiciela. Do wniosku należy dołączyć decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia. Realizacją tego zadania będzie zajmował się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

2. Zmiany w ustawie o świadczeniach rodzinnych 

Ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadza istotne zmiany w ustawie o świadczeniach rodzinnych w zakresie świadczeń opiekuńczych: specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz świadczenia pielęgnacyjnego.

a) Specjalny zasiłek opiekuńczy

Z dniem 1 stycznia 2024 r. nie będzie już przyznawany specjalny zasiłek opiekuńczy, gdyż art. 16a regulujący zasady jego przyznawania zostaje uchylony. Osoby, które nabyły lub nabędą prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r. będą uprawnione do jego pobierania na zasadach dotychczas obowiązujących. 

Chcąc zachować prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na dotychczasowych zasadach  w przypadku upływu okresu orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności należy: 

• złożyć wniosek o wydanie nowego orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia,
• złożyć w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Cieszynie w terminie 3 miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego
• prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach dotychczasowych przysługiwać będzie świadczeniobiorcom również po upływie okresu zasiłkowego, na który prawo zostało przyznane (czyli także na kolejne okresy zasiłkowe), pod warunkiem, że wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego na nowy okres zasiłkowy zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy.

Ważne! 

Specjalny zasiłek opiekuńczy przyznany na dotychczasowych zasadach nie będzie przysługiwał w przypadku, gdy osoba wymagająca opieki będzie miała przyznane prawo do świadczenia wspierającego.

Złożenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosku o świadczenie wspierające będzie skutkować:

• zawieszeniem postępowania w sprawie ustalenia prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego w przypadku gdy został złożony wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego,
• wstrzymaniem wypłaty specjalnego zasiłku opiekuńczego, w przypadku gdy specjalny zasiłek opiekuńczy został już przyznany, 
• uznanie za nienależnie pobrany specjalny zasiłek opiekuńczy wypłacony opiekunowi za okres, za który osoba niepełnosprawna otrzymała świadczenie wspierające.
  
   

b) Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach

Najważniejsze zmiany w przepisach regulujących zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego:

• świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać wyłącznie osobom sprawującym opiekę nad osobą niepełnosprawną w wieku do ukończenia 18. roku życia,
• osoby sprawujące opiekę nie będą musiały rezygnować z aktywności zawodowej, żeby otrzymać świadczenie pielęgnacyjne,
• osoby sprawujące opiekę nie będą musiały zaprzestać prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym,
• wycofany został zapis ustawy, który wskazywał kolejność osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego (art. 17 ust. 1a),
• wycofany został przepis, który uzależniał  przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego od daty  powstania niepełnosprawności (art. 17 ust. 1b),
• świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwało także w sytuacji, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do własnej emerytury, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego (o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym) lub świadczenia pieniężnego (przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia),
• wycofany został zapis ustawy ograniczający zbieg wymienionych w tym przepisie świadczeń rodzinnych (art. 27 ust. 5).

Od dnia 1 stycznia 2024 r.  świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać:

• matce albo ojcu,
• innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny (zgodnie z przepisami ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy), a także małżonkom,
• opiekunowi faktycznemu dziecka,
• rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego,
• jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w jego procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Ponadto:

• w przypadku gdy opiekun sprawuje opiekę nad więcej niż jedną osobą niepełnosprawną w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności lub znacznym stopniem niepełnosprawności, to wysokość świadczenia pielęgnacyjnego podwyższa się po 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka,
• w przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba sprawująca opiekę zachowuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki. 

Chcąc zachować prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na dotychczasowych zasadach  w przypadku upływu okresu orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności należy: 

• złożyć wniosek o wydanie nowego orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia,
• złożyć w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Cieszynie w terminie 3 miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

Ważne!

Świadczenie pielęgnacyjne przyznane na dotychczasowych zasadach nie będzie przysługiwało w przypadku, gdy osoba wymagająca opieki będzie miała przyznane prawo do świadczenia wspierającego.

Złożenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosku o świadczenie wspierające będzie skutkować:

• zawieszeniem postępowania w sprawie ustalenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w przypadku gdy został złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego,
• wstrzymaniem wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego, w przypadku gdy świadczenie pielęgnacyjne zostało już przyznane, 
• uznanie za nienależnie pobrane świadczenie pielęgnacyjne wypłacone opiekunowi za okres, za który osoba niepełnosprawna otrzymała świadczenie wspierające. 

Ważne!

W przypadku gdy opiekun osoby niepełnosprawnej pobierający świadczenie pielęgnacyjne na zasadach dotychczasowych będzie chciał po 31 grudnia 2023 r. otrzymać świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach (czyli z uwzględnieniem ograniczenia wieku osoby, nad którą sprawuje opiekę – tj. do ukończenia przez nią 18. roku życia, z możliwością podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej bez ograniczeń) musi po tej dacie zrezygnować z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie starych przepisów i złożyć wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowych przepisów.